सिलिऍक डिसिझ

सलोनी
आज राजीव आणि नम्रता घरी आले होते. मिहिर त्यांचा मुलगा अर्थात बरोबर होताच. सिद्धुला कोणीही घरी येणार म्हटले की विशेष उधाण येते. आणि त्याला खेळायला मिळाले की तर विचारुच नकोस. अमेरिकेत तसे एकटेपण आहे. त्यामुळे मुलेपण खूप कंटाळतात. त्यामुळे ती शाळेत, घरी, कुठल्याही क्लास मध्ये इतर मुले कधी भेटतील याची वाटच पहात असतात. केवळ या एका कारणामुळे तर सिद्धु ला भारतात यायला विशेष आवडते.
असो ... तर मिहिर आता बराच चांगला दिसतो. थोडे वजनही वाढले आहे. परंतु ६ महिन्यांपूर्वी तो अगदीच खुजा होता. चेहेरा अतिशय काळवंडलेला, त्रासिक, चिडखोर आणि अतिशय कृश. वजनाच्या बाबतीत म्हणशील तर त्याचे वजन अमेरिकेतील ९५% मुलांच्यापेक्षा कमी होते. तर असा मिहिर ६ महिन्यांपूर्वी पोट दुखते म्हणुन तक्रार करू लागला. राजीव/नम्रताला कळेना काय करावे. अखेरिस हो ना हो ना करता करता त्याला डॉक्टरांकडे नेले. आणि हे कळले की मिहिरला कदाचीत "सिलिऍक" रोग आहे. डॉक्टरांनी लिपिड पॅनेलची चाचणी केली. त्यामध्ये "सिलिऍक" बर्यापैकी सिद्ध झाला. आम्हाला जे काहि याबाबत कळले आहे ते असे आहे की, "सिलिऍक" म्हणजे ग्लुटेन नावाच्या अन्नघटकाला पचवता न येण्याची अगदी टोकाची अवस्था. ग्लुटेन हा अन्नघटक सहसा गव्हामध्ये असतो. बर्याचदा पाश्चात्य देशांमध्ये हा घटक कोणत्याही हवाबंद अन्नामध्ये टिकवण्यासाठी अथवा घट्टपणा येण्यासाठी मिसळतात. ग्लुटेन पचवता न येणे हे तसे बर्याच जणांना होते. त्याची ऍलर्जीही काही जणांना होते परंतु "सिलिऍक" हा रोग तसा कमी लोकांना होतो. "सिलिऍक"मध्ये ग्लुटेन पचण्याऐवजी पोटात विषारी प्रक्रिया करून आतड्याचे आतील आवरण (व्हिलाय) विरघळुन टाकते. व्हिलाय यांचा आपल्याल पचनक्रियेमध्ये उपयोग होत असतो. व्हिलायच नसतील तर ग्लुटेनच काय तर कोणताच अन्नघटक पचवता येणे कठिण आहे.
मिहिरच्या आतड्याला किती ईजा झाली आहे हे तपासण्यासाठी मग आतड्याची बायोप्सी झाली. त्याला भूल देउन त्याच्या तोंडातुन एक दुर्बिण आत घालुन डॉक्टरांनी त्याच्या आतड्याचे निरिक्षण केले. त्यामध्ये त्यांना असे दिसुन आले की त्याचे व्हिलाय जवळपास सर्वच नष्ट झाले होते किंवा नष्ट होण्याच्या मार्गावर होते. मिहिरच्या शरिरामध्ये ग्लुटेन पचवण्याची ९९% अक्षमता सिद्ध झाली.
दुर्दैवाची गोष्ट अशी आहे की "सिलिऍक" वर औषध अजूनतरी नाही. सुदैवाची गोष्ट अशी की हा रोग रोजच्या आहारात बदल करून आटोक्यात आणता येतो. ज्या ज्या पदार्थांमध्ये ग्लुटेन आहे ते ते पदार्थ (उदा. गहु रवा मैदा इ. ) पूर्णपणे वर्ज्य. त्यामुळे भर मुख्यत: भात, ज्वारी, बाजरी, नाचणी, चिकन, भाज्या, दुध, आणि फळे इत्यादिंवर. हे सर्व करताना कुठेही ग्लुटेनचा थोडासुद्धा अंश आपल्या जेवणात येउ देता कामा नये (अर्थात क्रॉस कंटॅमिनेशन होऊ देउ नये). याबाबत हलगर्जीपणा केला तर त्यातुन पुढे कॅन्सर होऊ शकतो.
मिहिरच्या बाबत अजून एक चांगली गोष्ट अशी कि त्याची परिस्थिती इतकी तीव्र असूनही तो सुधारु शकेल कारण तो अजून फक्त ५ वर्षांचाच आहे. मागील ६ महिन्यात ग्लुटेनमुक्त आहारामुळे त्याचे वजन आता ४ पौंडांनी वाढले आहे. याचे सर्व श्रेय त्याच्या आईला म्हणजे नम्रताला आहे.
आपल्याकडे या आजारावर फारशी माहिती उपलब्ध नाही. याचे मुख्य कारण म्हणजे आशियाई लोकांमध्ये हा आजार क्वचितच आढळतो. त्याव्यतिरिक्त अज्ञान हेही एक महत्वाचे कारण आहे. कित्येकदा एखादे मुल खुजेच आहे असे पालक स्वत:ला पटवतात. त्याबाबत "सिलिऍक"ची शक्यता पडताळण्याची गरज आहे. आम्ही स्वत: इतक्यातल्या इतक्यात ३ भारतीय मुलांना हा रोग झाल्याचे पाहिले आहे. त्यामुळे शंका येते की खरेच हा आजार इतका दुर्मिळ आहे का?
मिहिरच्या आजी आजोबांनी बंगळुरसारख्या प्रमुख शहरामध्ये चौकशी केली तिथेही तज्ञ डॉक्टरांना याविषयी विशेष माहिती नव्हती. भारतात याविषयी जागरुकता निर्माण होण्याची गरज आहे.
मिहिर मात्र आता हळुहळु सुधारत आहे.