कॉप्स (अर्थात - अमेरिकन पोलिस)

२ दिवसांपूर्वीची गोष्ट... मी नेहेमीप्रमाणे सिद्धु ला शाळेत सोडवायला म्हणुन घराबाहेर पडलो। घराबाहेरच्या वळणावरच लाल निळे दिवे चमकताना आणि एक गाडी थांबलेली दिसली. मनात म्हटले सकाळी सकाळी कोण बिचारं पोलिसाच्या तावडीत सापडलंय? बघतो तर एक बाईची गाडी बंद पडली होती. आणि एक पोलिस तिथे येऊन तिला मदत करत होता.

हे दृश्य इकडे तसे नेहेमीचेच। अमेरिकन पोलिस हा इथल्या समाजाचा रक्षक आणि सहाय्यक आहे. पोलिस तुम्हाला केवळ कायद्याचा भंग केला म्हणुन ताबडतोब पोलिसी खाक्या नाही दाखवत. गरज पडली तर तोही दाखवतातच ... परंतु सर्वसामान्यत: पोलिस हे सुद्धा पाहतात की या व्यक्तीला काय अडचण आहे का? आणि तुम्हाला मदत करतात. माझ्या एका मित्राच्या कार मध्ये एकदा गॅस (इथले पेट्रोल थोडे वेगळे असते... त्याला गॅस म्हणतात) संपला. तर पोलिस एक मिनिटात हजर की स्वारी रस्त्यात का उभी राहिली! तो म्हणाला की मी गॅस आणुन देतो. अखेरिस हो नाही करता करता माझ्या मित्राच्या म्हणण्यानुसार त्याने शेवटी माझ्या मित्राच्या गाडीला ढकलत ढकलत गॅस स्टेशन पर्यंत नेले. आहे की नाही गम्मत. पोलिसांच्या या मदतशील वृत्तीतुन विनोदही घडतात. एकदा तर ९० वर्षांच्या वृद्ध स्त्रीने पोलिसांना फोन केला की तिला बीयर प्यायची आहे पण तिला झाकण उघडत नाही आहे. आपल्याला विनोद वाटेल ... परंतु हे खरोखरच घडले! पोलिसांनी त्या स्त्रीची विनंती मान्य केली... तिच्या घरी जाउन तिच्या बीयर चे झाकण उघडुन दिले!

मला स्वत:ला २ चांगले अनुभव आहेत। सिद्धु चा जन्म झाला त्या दिवशी मी भारतात बातमी कळवण्यासाठी म्हणुन घरी चाललो होतो. विचारांच्या नादात होतो त्यामुळे कळले नाही कधी गाडीने वेगमर्यादा ओलांडली आणि पोलिसाची गाडी येउन मागे उभी राहिली. पोलिसाने मला विचारले की मला माहिती आहे का की इथे जास्तीत जास्त किती वेग असायला हवा. मी म्हणालो ... चूक झाली. परंतु आत्ताच माझ्या मुलाचा जन्म झाला त्यामुळे विचारांच्या नादात होतो म्हणुन चूक झाली. त्याने मला सोडुन दिले. इथे माझी चूक होतीच. कायद्यानुसार त्याने मला दण्ड थोठावायला १००% जागा होती. परंतु त्याने परिस्थिती पाहिली आणि सोडुन दिले.

आपल्याकडे भारतात असे दिसत नाही। मला अनेक प्रसंग आठवतात। पुणे रेल्वे स्थानकावर लाच दिली नाही आणि दंड भरण्याचा आग्रह धरला म्हणुन टी.सी. ने पोलिसांकडे नेले आणि त्यांनी त्याचीच बाजु घेतली ते... पासपोर्ट साठी जे पोलिसी प्रमाणपत्र लागते ते मिळवताना पोलिसाने वापरलेले शब्द की "तुझ्यावर मेहेरबानी करतोय." अजूनही कानात घुमतात.... स्वारगेट्जवळ एका पहाटे माझ्या स्कूटरला अपघात झाला तेव्हा पोलिसाने लाच मिळवण्यासाठी केलेली केविलवाणी धडपड, अगतिकता आणि माझ्या ठामपणानंतर त्याने व्यक्त केलेला पोकळ राग.... एक ना अनेक.

आपल्याकडे भारतात पोलिस हा सहाय्यक अगदी क्वचीत, रक्षक कधी कधी आणि सहसा भक्षकच असतो। आणि हे तर मी आपल्या पुण्यातले अनुभव सांगीतले. दिल्ली बिहार युपी इकडची परिस्थिती तर कल्पनाच करवत नाही. आणि यात सर्वात भर म्हणजे हिंदी पिक्चरमधले संवाद! "हजार रुपयोंमे पेट नही चलता ... ईमान कैसे चलेगा।" - इति अमिताभ बच्चन (अग्निपथ). बरोबर आहे का ... वाचकहो? चुकभुल देणे घेणे. पेट कैसे नही चलता है? नाही चालत तर दुसरा काम धंदा करा. पोलिस म्हणजे काय "खातं" आहे?

खरे तर पोलिसांचाच फक्त हा दोष नाही। आपल्याकडे राज्यकर्ते नादान होते आणि आहेत. त्यांचा आदर्श पोलिस घेत आहेत. पूर्वी तैनाती फौजा आणि तनखा घेउन राज्ये केली... आणि आता भत्ते घेउन राज्य चालवतात. दोन्ही ठिकाणी संपत्ती चे निर्माण कमी आणि लुटच जास्ती.

हे राज्य आपले आहे... ही माणसे आपली आहेत... ही भावनाच दिसुन येत नाही. जे जनतेची लुट करतात त्यांना राज्य करण्याचा अधिकार कसला? इंग्रज हे परकिय होते... त्यांनी जे काही कायदे केले ते इथल्या समाजावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी होते. इथल्या समाजाचे भले करण्यासाठी नाही. स्वातंत्रानंतरही आज आपण इंग्रजाचीच राज्यपद्धती आणि दहशतवादाचे तंत्र आणि "फोडा आणि राज्य करा"चीच नीति वापरतो. फक्त फरक इतकाच आहे... की इंग्रजानी हे परकियांवर केले. आपण हे स्वकियांवर करतो आहोत.
दोन खुप विचार करण्यासारख्या गोष्टी आहेत ... त्यांचा उल्लेख करतो .... परंतु त्याबद्दल आत्ता नाही लिहित। १. जनता अशी पिळवणूक का सहन करते? २. पाश्चात्य देशांचा इतिहास पाहिला तर ते तर आपल्या राज्यकर्त्यांपेक्षा अधिक क्रुर आणि धूर्त होते... तरिहि त्यांच्याकडे समृद्धि आणि आपल्याकडे दारिद्र्य का? मला वाटते पुढे कधितरि बोलेन....

परंतु आत्ता इतकेच सांगतो ॥ की सलोनी ... आपण जिथे
राहतो ... ज्यांचे आपल्यावर ऋण आहे कमीत कमी त्यांच्या हिताचा तरी विचार करणे हे आपले कर्तव्य आहे। तुझा जन्म जरिही अमेरिकेत झाला तरिहि तुझ्या जीन्स मध्ये शतकानुशतके चा भारतीय वारसा आहे. तो कधीहि विसरु नकोस.

बाबा