पुन्हा हवाई - भाग ३ (कवाईचे हिन्दु मंदिर)

आपण सुर्यास्त पाहताना पिअर वर भेटलेल्या "सिसिलिअन" बाईने आपल्याला हिन्दु टेम्पल ऑफ कवाईला जरुर भेट द्यावी असा सल्ला दिला. आपण तिथे जाणार होतोच. परंतु तिच्या सल्ल्यामुळे निश्चय अजुनच पक्का झाला. देवळानंतर बोटीने कवाई च्या बेटाला फेरा मारण्याचा बेत होता. आपण कवाईच्या बेटाला रस्त्याने पूर्ण वळसा घातला होता. परंतु मोठमोठ्या पर्वतांमुळे कवाई पाहताना जर संपुर्ण बेटाचे सौंदर्य न्याहाळायचे असेल तर रस्त्याने, आकाशातुन तसेच समुद्रातुन पाहणे आवश्यक आहे. त्याशिवाय कवाईचा अनुभव पूर्ण होत नाही.  बोटीची सफर आरक्षित करण्यासाठी फोन केला तर लक्षात आले की ना-पाली किनाऱ्याजवळचा समुद्र इतका उधाणलेला असतो की पाच वर्षाखालील मुलांना बोटीवर घेऊन जाण्यास मनाई आहे. मग विचार केला की आकाशातुन हेलिकॉप्टर ची सफर करायची तर कमीत कमी दर डोई २५० डॉलर्स मोजावे लागणार होते. शेवटी छोट्या विमानाचे दर योग्य म्हणजे १२५ डॉलर्स आणि दादाला शंभर आणि तुला चकटफु होते. विमानाची सफर आरक्षित केली. खरेतर कवाई हेलिकॉप्टरनेच बघायची इच्छा होती कारण हेलिकॉप्टर हे कमी उंचीवर आणि कड्याकपारींच्या अगदी जवळ जाऊन स्थिर राहु शकते. परंतु अगदिच काही न पाहण्यापेक्षा बरे असे समजुन विमानाने जाण्याचे ठरले.

त्या दिवशी अगदी लवकरच होटेल सोडले. देऊळ आणि विमानसफर ही दोन्ही आकर्षणे लिहुई विमानतळाजवळच होती. परंतु मध्ये कापा या गावामध्ये ट्रॅफिक जॅम मध्ये बराच वेळा जातो. देवळात जाण्याचा रस्ता खूपच मोहक होता. देऊळही खुपच सुंदर वातावरणात वसलेले आहे. देवळात प्रवेश करण्याआधी जर कोणीही आखुड कपडे घातले असतील तर प्रथम लुंगीसारखे "सरॉन्ग" नावाचे वस्त्र नेसावे लागते. हे देऊळ खरेतर नुसते देऊळ नाही तर एक मठ आहे. त्याचे नावच मुळी "कवाईज हिन्दु मोनॅस्टरी" असे आहे. एकनाथांनी जरिही मठांवर कडकडित टीका केली असली तरीही परदेशातील हा मठ बघुन बरे वाटले कारण कुठेतरी धर्माच्या रक्षणासाठी संरचना शिस्त आणि कर्मठपणा आवश्यकदेखील आहे (इति बाबा!).

कवाईचे हे देऊळ अगदि पारंपारिक दक्षिण भारतिय तमीळ शैव परंपरेतील आहे. या देवळाची स्थापना गुरुदेव (गुरुडेव - इति मठातिल अमेरिकन रहिवासी) शिवाय सुब्रह्मण्यस्वामी यांनी केली. गुरुदेव जन्माने आणि वर्णाने श्वेतवर्णीय असुनदेखील वयाच्या वीसाव्या वर्षी, १९४७ साली, श्री लंका आणि भारतामध्ये हिन्दु धर्माचा अभ्यास करण्यासाठी गेले. पुढे दोन वर्षांनी सिद्धयोगी आणि शिवभक्त ज्ञानगुरु योगस्वामी (श्री लंका) यांच्या मार्गदर्शनाखाली त्यांनी संन्यास घेतला. पाश्चीमात्य देशांमध्ये हिंदु धर्माचा प्रसार करण्यासाठी गुरुदेव अमेरिकेला परतले.

मंदिर आणि मठासाठी शांत निसर्गरम्य जागेच्या शोधात गुरुदेव माऊईला पोहोचले. परंतु तिथे होटेल्समध्ये जागा नसल्यामुळे, ते कवाईला आले. इथे फिरत असताना सध्याची ४५८ एकर जागा त्यांच्या दृष्टीस पडली. शिष्याला सांगुन त्यांनी जागेच्या मालकाला जागाविक्रीसंदर्भात अपेक्षित मोबदला विचारले असता मालकाने जागा विकायला नसल्याचे स्पष्ट सांगीतले. गुरुदेवांना देवळासाठी हीच जागा योग्य वाटल्याने त्यांनी पुन्हा शिष्याकरवी एक ठरावीक रक्कम मोबदला म्हणुन देऊ करुन ही जागा विकत घेण्याची इच्छा प्रकट केली. शिष्य परत जागामालकाकडे जायला कचरला परंतु गुरुदेवांना नाही कसे म्हणायचे म्हणुन परत गेला. थोड्या दिवसांनी जागामालकाचे मन आपोआप वळले आणि योग्य मोबदल्यात त्याने ही जागा देवळासाठी दिली.

जागा घेतल्यावर, मग देवळाचे आणि मठाचे सर्व बांधकाम हे बंगळुर्मध्ये तिथला पांढरा ग्रेनाईट वापरुन केले. अजुनही काम चालु आहे. बंगळुर मध्ये तयार केलेले हे भाग समुद्रमार्गे कवाईत आणुन इथे भारतिय कारागिरांनी जोडले आहेत. मंदिरात प्रवेश करताना सुरुवातीलाच एक उंच विजयस्तंभ दिसतो. भारतात फक्त जैनांच्या मंदिरांमध्ये आपण तो पाहिलेला. त्या स्तंभानंतर लगेचच एक भव्य नंदी पूर्ण पाषाणातुन घडवलेला. किमान ६ फुट तरी उंच मुर्ती ६ फुट उंचीच्या चौथऱ्यावर विराजमान आहे. मंदिराच्या गाभाऱ्यात सहा फुट उंचीची ब्रॉन्झची नटराज मुर्ती आणि शिवलिंग आहे. गुरुदेवांनी ५० वर्षांहुन अधिक काळ हिन्दु धर्माच्या सेवेला वाहुन घेतले. ते अतिशय शिस्तबद्ध आणि पारंपारिक गुरु म्हणुन प्रसिद्ध होते. २००१ साली त्यांचे देहावसान झाल्यावर मठाची सुत्रे सद्‍गुरु बोधिनाथ यांच्याकडे आली.

मंदिराचे आवार स्वच्छ, निसर्गरम्य आणि पक्षांच्या किलबिलाटाने गजबजलेले आहे. मठात बहुतेक गोरेच लोक पाहुन आम्हाला गंमत वाटली. ते अगदी मनोभावे या मंदिराची सेवा करताना दिसतात. त्यांचे राहणीमान सुद्धा अगदी साधे आहे. बहुतेक स्त्रीया रंगीबेरंगी साड्या तर पुरुष पांढरी लुंगी नेसुन वावरताना दिसतात. अश्याच एका पांढऱ्या रंगाची साडी नेसलेल्या, कपाळावर काळे गंध लावलेल्या आणि गळ्यात रुद्राक्ष घातलेल्या एका गोऱ्या शालिन तसेच मृदुभाषिक स्त्रीशी ओळख झाली. तिचे नाव चामंडी. अमेरिकन नाव विचारले नाही. वय वर्षे अवघे ८५ परंतु दिसायला ६५-७०ची दिसत होती. ती मुळची कॅलिफोर्निआ ची. भारतात २-३ वेळा नवऱ्यासोबत जाऊन हिन्दु धर्माचा अभ्यास करुन आलेली. तिच्याशी बोलता बोलता कळले की तिला २ मुले आणि ४-५ नातवंडे आहेत. नवरा गेल्यानंतर तिने स्वत:ला या मठासाठी वाहुन घेतले आहे.

मंदिराचा सर्व खर्च देणग्यांतुन किंवा मठात असलेल्या हिन्दु धर्माच्या माहितीप्रकाशनांच्या विक्रीतुनच होतात. मठाची संपूर्ण माहिती घ्यायची असेल आणि तेथील कामकाज पाहायचे असेल तर आरक्षण करावे लागते. अथवा फक्त दर्शनावर समाधान मानावे लागते.

मंदिराचा परिसर बघताना एक-दीड तास कसे गेले ते कळलेच नाही. सर्व मठाची आरक्षित सहल करायला हवी होती अशी हळहळ जरुर वाटली. परंतु बाहेर पडताना मन अगदी प्रसन्न झाले. या गोऱ्या माणसांचे हिन्दु धर्मावरील प्रेम (नव्हे भक्ती) बघुन आनंदही वाटला. तसे पाहिले तर इथे बऱ्याच माणसांचे योगसाधनेवरचे प्रेम पाहिले होते. परंतु मठ उभारणीपासुन ते तन्मयतेने तो चालवत हिन्दु धर्माच्या प्रसारासाठी झटणारे गोरे लोक पाहण्याची ही पहिलीच वेळ!

घड्याळाचा काटा भराभर पुढे सरकत होता. आपल्यालाही विमानाची नियोजित सहल करायची होती त्यामुळे वेळेत विमानतळावर पोहोचणे आवश्यक होते. आपली गाडी परत एकदा नागमोडी रस्त्याने विमानतळाकडे धावु लागली. मोठमोठे डोंगर व त्यातुन वाहणारे छोटे मोठे धबधबे बघत विमानतळ कधी आला ते समजलेच नाही.