हवाहवाई - भाग २ माऊईदर्शन

हवाई तसे बेटांचेच राज्य ... चहुबाजुला प्रशांत महासागर त्यामुळे इथला बाज अगदी वेगळाच आहे. अमेरिकेत सहसा कुठेही जा आणि रहा ... सहसा सर्व सोयीसुविधा आणि रहाणीमान उपलब्ध असतात. मोठमोठ्या कंपन्यांनी त्यांची दुकाने सर्व अमेरिकेभर उघडलेली असतात आणि एकाच पद्दतीने चालवलेली असतात. किंमती देखील सहसा सारख्याच असतात. एका शहरातुन दुसऱ्या शहरात गेलो तर फारसा फरक पडत नाही. मॅकडोनल्ड चा आकार रचना रंगसंगती खाद्यपदार्थ आणि त्या मागवण्याची पद्धत ... सगळ्या अमेरिकेत साधारण सारखी. परंतु हवाई हे अपवाद....

पहिल्याच रात्री विमानतळावरुन आमची स्वारी होटेलवर जायच्या आधी पिझ्झा फोनवरुन मागवला. जो पिझ्झा अमेरिकेत अन्यत्र १२-१५ डॉलर्सना मिळतो त्या पिझ्झासाठी हवाईत २०-२२ मोजावे लागले. प्रत्यक्ष ज्या दुकानात पिझ्झा घ्यायला गेलो ते दुकान अगदी हलाखीत होते. कदाचीत सध्याच्या मंदीचा परिणाम असे म्हणावे तर दुकानाचे ठिकाण आणि एकंदरीत फर्निचर इत्यादि गचाळ असण्याचे कारण नाही. मंदीमुळे किंमती कमी व्हायला हव्यात. नंतर जाणवले की हवाईत सर्वच गोष्टी तुलनेने महाग आहेत. आणि का असू नयेत. १०० मैलांचा प्रदेश करुन करुन किती वस्तु तयार करणार. त्यामुळे अक्षरश: मोजक्या वस्तु सोडल्या तर इतर सर्वच समुद्रमार्गे आयात कराव्या लागतात. त्यामुळे अर्थातच हवाईमध्ये जरीही खूप महागडी होटेल्स आणि इतर गोष्टी पर्यटकांसाठी उपलब्ध असल्या तरीही इथली स्थानिक जनता तुलनेने गरीबच आहे.

तात्पर्य काय तर उत्पादनाला पर्याय नाही आणि ... केवळ पर्यटनातुन श्रीमंती निर्माण होऊ शकत नाही. भारतात तरी काय ... आपण कॉल सेंटर चालवतो ... दुसऱ्या देशांची आयटी डिपार्टमेंट्स चालवतो ... परंतु आपले राहणीमान कमी आहे कारण आपण कमी वस्तु वापरतो कारण आपण वस्तुंचे कमी उत्पादन करतो. इतके साधे सोपे सरळ गणित आहे. असो ...

परंतु हवाई हे सर्वच अर्थाने वेगळे आहे ... अमेरिकेच्या राहणीमानाचे आक्रमण त्याच्यावर होऊ शकले नाही विशेष!

हवाईमुळे आम्हाला गोवादेखील भरभरुन आठवला. अगदी खरे सांगायचे तर सौंदर्याच्या बाबतीत गोवा कांकणभरही कमी नाही. हवाईमध्ये आपण डॉलर्स मोजतो इतकाच फरक. तोच खारा वारा ... तेच डुलणारे माड ... हेलकावणाऱ्या बोटी ..... समुद्रकिनाऱ्याचा वेध घेत जाणारे वळणदार रस्ते...आणि अकृत्रीम माणसे ... हो हेही खरेच ... अमेरिकेत लिप स्माईल खूप जास्त दिसते ... हवाईमध्ये उगाच हसणे नाही आहे. थोडेच परंतु मनापासुन हसणारी माणसे दिसतात. (खरे हसणे डोळ्यातुन असते ...माणुस खराखुरा हसतो तेव्हा डोळे चमकतात ... आणि डोळ्याच्या बाजुला घड्या पडतात! खरंच!)

तर यावेळी ठरवले होते की खूप ड्राईव्हिंग करायचे नाही. शक्यतो एका ठिकाणी ठाण मांडुन बसायचे. माऊई बेटावर त्याला तसाही पर्याय नाही. हवेली (पुणे) तालुक्याएवढे बेट आहे हे. साधारण ५०-५५ मैल पूर्व पश्चीम आणि १०-१५ मैल दक्षिणोत्तर पसरले आहे. आणि तेवढ्याश्या बेटावर १०००० फुट उंच असा हालायेकाला पर्वत आहे. तुलनेने सिंहगड साधारण ३००० फुट उंच असावा आणि समुद्रसपाटीपासुन ५००० फुट उंचीवर असावा. हालायेकालाला जाताना तुम्ही ठगांच्याही वर जाता. खाली माऊई आणि आसपासची इतर बेटे - लनाई, मोलोकाई काहुलावे दिसतात. दोन्ही बेटे माऊई तालुक्यातीलच आहेत. परंतु वस्ती कमी आणि सुविधाही कमी. परंतु अतिश्रीमंतांसाठी पंचतारांकित होटेल्स मात्र आहेत. सुदैव हे की माऊईत राहुनही तोच समुद्र, तीच शांतता, तेच सौंदर्य अनुभवायला मिळते. त्यासाठी अजुन कुठल्या निर्जन बेटावर जाण्याची गरज नाही. काहुलावे बेट दुसऱ्या महायुद्धात केवळ बॉम्बिंगचा सराव करण्यासाठी म्हणुन वापल्यामुळे पूर्णत: उध्वस्त झालेले आहे.

पाच दिवसात खूप काही न ठरवता तो दिवस जिकडे नेईल तिकडे जायचे असेच काही ठरवले होते. रात्री उशिरा होटेलवर पोहोचल्यामुळे अंधारात कळले नव्हते आजुबाजुला काय आहे. परंतु सकाळी उठलो आणि व्हरांड्याच्या पूर्ण काचेच्या दरवाज्यातुन बाहेर गर्द झाडी इतकी सुंदर दिसली की तो अनुभवच घ्यायला हवा. अगदी विषुववृत्तासारखी घनदाट झाडे, त्यातुन मधुन आमच्या पाचव्या मजल्यापर्यंत आलेले अगदी पातळ असे माड ... पक्षांचा किलबिलाट आणि सुर्योदयाची चाहुल. अगदी जंगलात असल्यासारखे वाटले. मला ९९ साली मी कोस्टा रिका मध्ये राहिलो होतो तेव्हाची आठवण झाली. तिथे झाडी म्हणजे गर्दच असायची. अगदी विषुववृत्तीय प्रदेश असल्यामुळे सगळीकडेच ट्रॉपिकल फॉरेस्ट. शंभर पद्धतीची झाडे, वनस्पती एकाच जागी सुर्यप्रकाशासाठी चढाओढ करत वाढत असतात.

पहिल्या दिवशी व्हेल मासे पाहण्यासाठी म्हणुन बाहेर पडलो. हम्पबॅक व्हेल हे माऊई चे वैशिष्ट्य. अलास्का आणि कॅनडामध्ये उन्हाळ्यात क्रिल या झिंग्यांसारख्या प्राण्यांची मेजवानी खाऊन जाड झालेले व्हेल्स प्रजोत्पादनासाठी हिवाळ्यात ४००० मैल दूर हवाईला येतात. आम्ही गेलो तेव्हा व्हेल्सना पाहण्याचा ऋतु नुकताच सुरु झाला होता. परंतु तरीही आम्हाला काही व्हेल दिसले. एक व्हेल तर आमच्या पासुन वीस फूट अंतरावर आला आणि त्याने पाण्यातुन अर्धे अंग बाहेर काढुन उडी मारली. व्हेल्स हे मासे असले तरीही ते सस्तनी प्राणी आहेत ... त्यांना फुफुसे असतात त्यामुळे श्वास घेण्यासाठी त्याना दर सहा मिनिटांनी पाण्याबाहेर यावेच लागते. त्यांचे एक एक फुफुस एखाद्या कपाटाएवढे असावे. जीभ साधारण एक टन वजनाची ... पंखांचा पसारा १५-२० फुट ... एकुन वजन ८०००० पाऊण्ड... सगळेच काही अजस्र. पुस्तकात माहिती वाचणे वेगळे ... परंतु प्रत्यक्ष समोर पाहणे ... यात खूप फरक आहे.

माऊईत दुसरी पाहिलेली आणि लक्षात राहील अशी गोष्ट म्हणजे आमचा हाना या गावापर्यंतचा प्रवास. हे आकर्षण हाना या गावापेक्षा त्या गावाला समुद्राच्या काठाकाठाने जाणाऱ्या रस्त्यावरच्या प्रवासासाठी जास्त प्रसिद्ध आहे. ३० मैलाच्या अंतरामध्ये ६०० वळणे घेता घेता सिद्दोबाच्या पोटातील पास्ता ३ वेळा बाहेर आला. डावीकडे समुद्र, उजवीकडे हिरवेगार पर्वत आणि त्यांमधुन येणारे पाण्याचे प्रवाह, गच्च झाडी... आणि आमचा चार चाकी रथ ... मजा आली. परत येताना तिसऱ्यांदा जेव्हा सिद्धोबाने उलटी केली तेव्हा जेव्हा पुन्हा थांबलो तेव्हा गडबडीत गाडी बंद केली परंतु ए सी हीटर चालु राहिला. त्यामुळे नंतर गाडी चालु करायला गेलो तर बॅटरी डेड. रात्रीचे ८ वाजलेले. रस्त्यावर चिटपाखरु नाही. चांदणे मात्र अगदी टिपूर! मी एका गाडीला हात केला ते आमच्यासारखेच प्रवासाला आलेले त्यामुळे त्यांच्याकडेही जंपर केबल नव्हती. त्यानंतर एका ट्रकला (जीप) थांबवले. हळुहळु अंदाज घेत तो थांबला. अंधारात निर्जन जागी कोण कोणावर विश्वास ठेवणार? सुदैवाने ती स्थानिक माणसे होती त्यामुळे त्यांच्याकडे जंपर केबल होती. त्यामुळे गाडी लगेच चालू झाली आणि आम्ही भुर्रकन रस्त्याला लागलो. अमेरिकेत जर कुठे अपघात झाला किंवा कोणी अडचणीत असेल तर लोक न थांबता निघुन जात नाहीत. २००६ डिसेंबरमध्ये एकदा आमची गाडी एका डोंगररस्त्यावर बर्फामध्ये गर गर फिरुन रस्त्याकडेला फेकली गेली तेव्हा एक बाई तिच्या गाडीतुन जात होती ती थांबली आणि म्हणाली की काळजी करु नका तिचा नवरा येऊन मदत करेल. आणि तो पठ्ठया आला पण. मदत केली आणि आम्ही आभार मानायच्या आत निघुनही गेला. असे धैर्य, अशी उदारता आणि अशी सहजता .. पाश्चात्यांची घेण्यासारखी आहे. आम्ही रस्त्याला लागलो ... कार रेण्ट्ल मध्ये कार परत दिली आणि नवीन गाडी घेतली. रोड टू हाना सुंदर होताच ... परंतु त्या अंधारात अडकल्याचा अनुभवामुळे भीषण सुंदर वाटला !!

क्रमश: