सलोनी
१९९३ साली पहिल्यांदा इ-मेल शी संबंध आला. त्यापूर्वी आपण कसे जगत होतो इ-मेलशिवाय याचा अचंबा वाटतो इतकी इ-मेल अंगवळणी पडली आहे. रोज सकाळी डोळे उघडायच्या आत संगणक चालु करतो! आणि मला वाटत नाही मी एकटाच आहे असे करणारा!
असो .. तर आज मी अनेक दिवस शोधत असलेली एक कविता कोणीतरी इ-मेलद्वारे पाठवली. कविता आहे कवि भूषण या सतराव्या शतकातील एका उत्तर भारतिय कवीची. शिवाजी महाराजांच्या राज्याभिषेकाप्रित्यर्थ त्याने ही कविता स्तुतिसुमनपर लिहिली आहे.
मला असे वाटते या कवितेमध्ये शिवरायांचे अगदी यथार्थ स्तवन केले आहे. ते असे आहे...
इन्द्र जिमि जम्भ पर, बाडव सुअंब पर
रावण सदम्भ पर रघुकुलराज हैं
(अर्थ - इंद्राने जसा जंभासुराचा पराभव केला. जसा वडवानल समुद्रावर (येऊन आदळतो) जसा रावणाच्या रामाने दंभ उतरावा)
पौन बारिवाह पर, सम्भु रतिनाह पर,
ज्यों सहसबाह पर रामद्विजराज हैं
(अर्थ - जसा वारा ढगांना (पिटाळुन लावातो), शंन्कर जसा मदनावर (तिसरा डोळा उघडतो), जसा सहस्रार्जुनावर परशुराम (तुटुन पडला) )
दावा दृम दण्ड पर, चिता मृगझुंड पर,
भूषण वितुण्ड पर जैसे मृगराज हैं
(अर्थ - वीज जशी वृक्षाच्या बुंध्यावर (कोसळावी), चित्त्याने जशी हरणांच्या कळपावर झेप घ्यावी, आणि सिंहाने जसे हत्तिच्या (गंडस्थळी) विराजमान व्हावे)
तेज तम अन्स पर, कान्हा जिमि कंस पर
त्यों मलेंच्छ बंस पर सेर सिवराज हैं
(अर्थ - तेजाने जसा अंधाराचा (शेवटचा) कण देखील उजळून टाकावा, कृष्णाने जसा कंसावर (विजय मिळवावा
तसा म्लेंच्छाच्या छाताडावर शिवाजी (नामक) सिंह विराजमान आहे)
मी पुन्हा पुन्हा विचार करतो .... शिवाजी महाराज खर्या अर्थाने आपले राष्ट्रपुरुष आहेत. मराठी माणसाच्या रक्तारक्तात त्यांचे तेज भरुन राहिले आहे. त्यांचे जीवन हे आपले प्राण, आपल्या आकांक्षा आणि आपली मार्गदर्शक तत्त्वे बनून राहिली आहेत. आपण शतश: ऋणी असायला हवे की तो आपला वारसा आहे.
3 comments:
It is not intention to pick mistakes in your posts, though it may seem to you like that.
But, here are a few nits.
'raamadvijaraaj hai' should be 'hai.n'. hai = (ekeree, singular); hai.n = (plural or aadaraarthee). All the stanza-ending hai-s should be changed to 'hai.n' .
'pavan barivaah par' is more than a nit; it is seriously wrong. It should be 'paun' (like 'maun') which means the same thing as 'pavan'. The metre is called by 4 different names: Manaharan or Ghanaaksharee or Kavitta or Kabitta. It has 8 letters in the first 3 parts of each line and 7 letters in the last part ('jaise sivaraaj hai.n'. But 'pavan barivaah par' has 9 varNa-s in it. So it should be 'paun'. Similarly 'mlenchchh' has been stretched to 'ma_lenchchh' and that extra char is used to fit the meter.
- dn
And if you want to be fastidious about writing Marathi correctly, then :
bhushhaN -> bhuushhaN (deergha U or uu)
kharyaa -> khaRyaa
tatve -> tattve
banun -> banoon .
But these are minor points. Of course you did get the 'malenchh' part right. But 'sahasrabaah' should be 'sahasabaah' which has the correct colloquial touch associated with this famous verse. If the first part is 'sahasr', the next part will have to be more formal: like bhuj or baahu, instead of 'baah'. Lata has clearly said 'sahasabaah'. The nasal ending to 'hai.n' is not unmistakably clear to my ear in Lata's renition but the word sould be 'hai.n' only.
@dn.usenet dhanyavad for all these corrections.
I am amazed I never picked up on "tattve". I always thought of it as "tatve".
Somehow I can't type the "r" in kharya - either in baraha or in the blogspot editor. Same goes with the vyanjan. Can't type a pure vyanjan. Wonder how others are doing it.
Thanks a lot for all of this.
p.s. - The spell check has made me so lazy (word ppt and excel being my primary weapons of winning the bread!!) I just give up on these corrections and publish whatever I have, to save time. As it is I am not a fast typer in marathi. I wish somebody wrote a marathi spell checker.
Post a Comment