Monday, June 28, 2010

ऑलिव्ह गार्डन

सलोनीराणी

 

काल रविवार होता. त्यामुळे ठरले बाहेर जेवायला जायचे. कुठे जायचे कुठे जायचे करत शेवटी "ऑलिव्ह गार्डन" ला जायचे ठरले. फिनिक्स मध्ये भारतिय रेस्टॉरंट्स आता बऱ्यापैकी आहेत ... १५-२० तरी असतील. परंतु ईस्ट कोस्ट किंवा वेस्ट कोस्टच्या तुलनेत किस झाडकी पत्ती. तरीही आपण बऱ्याचदा भारतियच पसंत करतो ..... आपण म्हणजे तुझी आई. मला चविष्ट असेल तर काहीही चालते. आता दहा वर्षांमध्ये तुझ्या आई मध्ये बदल होऊन तिला इटॅलिअन चालू लागले आहे. कधी कधी मेक्सिकन खाईन अश्या बाता मारते. परंतु आत्तापर्यंत मला तरी आठवत नाही तिने मेक्सिकन खाल्याचे. मेक्सिकन खाणे तसे भारताच्या जवळचे. बऱ्यापैकी मसालेदार, लाल बीन्स( घेवडे), भात आणि चपाती (टॉर्टिया) ... हे प्रकार वेगवेगळ्या पद्धतीने करतात. मेक्सिकन लोक मांसाहार कमी करतात. मांसाहार करावा तर युरोपिअन वंशाच्या अर्थात गोऱ्या लोकांनी. सॅन पामिआ मध्ये राह्यला होतो तेव्हा एका जर्मन म्हातारबुवांशी गप्पा मारताना मी चुकुन विचारले की जर्मन क्युझीन (अर्थात पाकशास्त्र) मध्ये काय काय असते? तर म्हातारबुवा गुरगुरले "मीट ऍण्ड पोटेटो ऍण्ड मीट ऍ.......ण्ड पोटेटो!". मला आधी कळलेच नाही .... नंतर कळल्यावर म्हातारबुवांच्या विनोदबुद्धी चे कौतुक वाटले. परंतु नीट विचार केला तर युरोपमध्ये पाकशास्त्र कसले डोंबल्याचे. वर्षातले किती महिने थंडी असते तिथे काय पिकणार? त्यातल्या त्यात फ्रान्स स्पेन आणि इटली हे भाग मात्र त्यामानाने सौम्य हवामानाचे म्हणुन तिथे त्याचे स्वत:चे वेगवेगळे पदार्थ नक्कीच आहेत. तसे पाहिले तर भारतात पदार्थांची जी विविधता आहे त्याला तोड नाही. कारण भारता इतका शेती साठी दुसरा चांगला देश नाही. अगदी चीन सुद्धा नाही. सायमन (शांग्ड्रं) आणि आयजी हे माझे मित्र आणि सहकुटुम्ब आमच्याकडे (आणि आम्ही त्यांच्याकडे) जेवायला जायचो तेव्हा त्यांच्या बायका चीनी जपानी पदार्थ करायच्या. एकदा तोमोए (म्हणजे आयजी ची चयकोबा) ने खास एक जपानी पदार्थ करुन आणला. पदार्थ कसला द्रव होता. भल्यामोठ्या पातेल्यामध्ये ९०% पाणी आणि त्या पाण्यावर पावाच्या लाद्यांसारखे दिसणारे काही तरी तरंगत होते. ते पाहुनच आम्ही घोषीत केले की आम्ही मांसाहार करत नाही! परंतु तोमोएने तिच्या तोडक्या मोडक्या विंग्रजी मध्ये सांगीतले की ते कुठल्या कुठले रूट्स अर्थात कंद आहेत. सोनाली ने काहीतरी बोलुन स्वत:ची सुटका करुन घेतली. त्यामुळे तोमोए आणि चुंझं दोघींनी मला पुन्हा पुन्हा आग्रह करुन ते सूप खायला घातले. तसे वाईट नव्हते. परंतु आपली भारतिय - त्यातुनही पुणेरी जीभ फारच चवचाल आहे. भारत सोडुन जगात सगळीकडे लोक जेवण तसे सौम्य खातात. आपल्यालाच फार चमचमीत लागते. असो ... परंतु चीनी आणि जपानी लोक असे पाणीदार जेवण करत असल्यामुळे तसे काटकुळे असतात.

 

कोस्टा रिका मधल्या सहा महिन्यांच्या वास्तव्यात रोज एकच खाणे भात, काळे घेवडे आणि परतलेली केळी!! जगात डीप फ्राईड केळी कोण खात असेल तर कोस्टारिकन लोक. आम्हीही चार महिने रोज खाल्ली! चांगली लागतात. बाधत नाहीत डीप फ्राय केल्यावर! फक्त हार्ट ऍटॅक येऊ शकतो!

 

असो ... तर आम्ही ऑलिव्ह गार्डन मध्ये पोचलो. पोचायला दुपारचे २ वाजले त्यामुळे गर्दी कमी होती. तुझ्या आईला प्रयोग आवडत नाहीत. त्यामुळे नेहेमीचा मेन्यु मागवला. मिनस्ट्रोनी सूप (सगळ्या भाज्या पास्ता आणि पाणी), ब्रुशेटा (टोस्ट आणि टोमॅटो), आणि पिझ्झा. तुला थोडे सूप दिले. परंतु आजकाल तुला काहीही खाताना हातात त्या वस्तुचा आकार आणि टेक्श्चर पाहुन मगच खायची सवय लागली आहे त्यामुळे जमेना. हे हातात घेऊन कसले परिक्षण चालते देव जाणे. परंतु मला त्या लोणावळ्याच्या झूमधल्या चिंपाझीच्या गोष्टीची आठवण करुन देते .... तो चिंपाझी कुणीही काहीही दिले की पहिल्यांदा मागे लाऊन बघायचा म्हणे. कुणीतरी विचारले तर तिथल्या रक्षकाने सांगीतले की एकदा त्याने चुकुन कोयीसकट आंबा खाल्ला तेव्हा फार त्रास झाला तेव्हापासुन तो असे करतो!! असो ... परंतु अगदी जेवण संपल्यानंतर मिंट चॉकोलेट बडिशेपसारखे इथे देतात ते सुद्धा हातात घेऊन सगळे निरखुन पाहिलेस तु आणि सगळे बरबटुन घेतले. मध्यंतरी सिद्धोबाने चिकन चा तुकडा चा फडशा पाडला होता. सिद्धोबाला आम्ही चिकन आणि मासे खाऊ देतो. परंतु कुत्ता बिल्ली हे आपण खायचे नसते हे त्याला पक्के ठाऊन आहे त्यामुळे तो आग्रह करत नाही. त्यातल्या त्यात टर्की (म्हणजे कोंबडी आणि बदकाच्या मधला एक प्राणी) चे सॅण्डविच कधी कधी खायला परवानगी देतो.

 

दोन दिवसांपूर्वी सबवे मध्ये तो आणि त्याच्या दोन मित्रांना घेऊन गेलो तेव्हा सर्वांना घासपूस (अर्थात शाकाहारी) सॅण्डवीचेस घेतली. तेव्हा सोनालीने एका मित्राला (वय वर्षे आठ) विचारले की तुझी आई तुला टर्की खाऊ देते का? त्यावर तो म्हणाला, "इफ माय मॉम डिडन्ट मॅरी माय डॅड देन आय वुड हॅव बीन इटिंग ऑल काइन्ड्स ऑफ मीट!!". आम्ही उडालोच. मुलाचे भवितव्य उज्ज्वल आहे!! लाजिक स्ट्रांग आहे.

 

असो ... तर ऑलिव्ह गार्डनमध्ये जेवण झाल्यावर देवळात आणि नंतर किरकोळ खरेदीला जायचा विचार होता. परंतु एकदा एवढे जेवण जेवल्यानंतर अस्मादिकांना झोप आली आणि आपण आता घरी जावे असे मी सुचवले. त्यावर इतर वेळा तुझी आई खूप चिडली असती परंतु बोलता बोलता तिचे स्वत:च्या पायांकडे लक्ष गेले आणि तिच्या लक्षात आले की ती चुकुन स्वैपाकघरातल्या स्लीपर्स घालुन बाहेर पडली आहे. टी शर्ट, स्कर्ट आणि निळ्या रबराच्या स्लीपर्स हा अवतार घेऊन कुठे जाण्याची तिची तयारी नव्हती. त्यामुळे आम्ही घराकडे मोहरा वळवला. आणि दुपारी मस्त ताणुन दिली.

 

 

Tuesday, June 8, 2010

रावणाची सुसु आणि मुनलाईट सोनाटा !

सलोनी

 

लेखाचे नावच गोंधळुन टाकणारे आहे ना? आहेच मुळी. रावणाची सुसु आणि मूनलाईट सोनाटा या दोन गोष्टींमध्ये काय संबंध आहे?

 

तर त्याचे आहे असे की सिद्धुला रात्री झोपताना सहसा गोष्ट ऐकायला आवडते. तश्या बऱ्याच गोष्टी सांगतो मी त्याला परंतु सिद्धुला विशेष करुन वात्रट गोष्टी जास्त आवडतात. तर आज मी त्याला रावणाची आणि गणपतीची गोष्ट सांगीतली. रावण तपश्चर्या करुन शंकराला प्रसन्न करतो आणि एक ज्योतिर्लिंग घेऊन लंकेला जाऊ लागतो. रावणासारख्या दैत्याकडे ज्योतिर्लिंग असेल तर तो त्यातुन मिळणाऱ्या शक्तीचा दुरूपयोग करेल या भीतीने सर्व देव गणपतीला आवाहन करतात की काहीही करुन ते ज्योतिर्लिंग परत मिळवायचे. शंकराने ते लिंग देताना अट घातली असते की ते जिथे पहिल्यांदा जमीनीवर टेकेल तिथुन ते परत उचलता येणार नाही. गणपती लहान मुलाचे रूप घेउन रावणाला "सुसु" येइल अशी जादु करतो. आणि मग रावण त्या लहान मुलाला लिंग सांभाळायला देऊन सुसु करुन येईपर्यंत गणपती ते लिंग खाली ठेऊन पसार होतो. अशी गोष्ट ...

 

सिद्धु ही गोष्ट ऐकुन अगदी गडबडा लोळुन हसला. इतके की त्याचे पोट दुखले. सिद्धुला का कुणास ठाऊक सुसु असलेल्या गोष्टी खूप आवडतात. मी त्याला तश्या बऱ्याच गोष्टी सांगीतल्या आहेत. शिवाजी महाराज, भगत सिंग, देवगिरी चा रामराजा .... अलेक्झॅण्डर इत्यादि .... परंतु सिद्धुला सर्वात जास्त काय आवडत असेल तर सुसु च्या गोष्टी. हनुमान सुपरमॅन बॅटमॅन आणि स्पायडरमॅन कॅंम्पिंगला जातात ती तर त्याची अत्यंत आवडती गोष्ट. सर्वात महत्वाचे म्हणजे हनुमॅन हा इतर कोणत्याही मॅन पेक्षा जास्त पावरबाज आहे हे एव्हाना त्याला पूर्णपणे कळले आणि पटले आहे. हे तुला देखील कळणे अत्यावश्यक आहे. योग्य वेळ येईल तेव्हा तुलादेखील सांगेन. असो ... तर तिथे कॅम्पिंग च्या जंगलामध्ये भुते असतात. ती रात्री सगळे झोपले असताना कशी पांघरुणाच्या आत प्रवेश करतात याचे प्रात्यक्षिकासकट वर्णन मी सिद्धुला बऱ्याचदा दिले आहे. परंतु हनुमानाजवळ जातील एवढी भुतांमध्ये ताकत नाही. त्यामुळे कॅम्पिंग साईटजवळ भुते दबा धरुन बसतात. हनुमानाला रात्री सुसु लागते तेव्हा तो बाहेर येतो आणि चुकुन भुते बसली असतात त्या खड्यात सुसु करतो असे म्हणताच सिद्धु जे खो खो हसु लागतो की काही विचारु नकोस ....

 

सिद्धुच काय .. मला पण हसायला येते तर!

 

असो .. पण माझा प्रयत्न असतो की सिद्धुला येनकेन प्रकारेण भारताच्या संस्कृतीशी निगडीत गोष्टी सांगाव्यात. उद्या त्याला परके वाटु नये जर भारतात गेले तर. सम्पूर्ण नाही परंतु अर्ध्या नसात तरी भारतीय रक्त वहावे एवढीच काय ती इच्छा! परंतु ती इच्छा तरच पूर्ण होईल जर मी गोष्ट सांगता सांगता झोपी नाही गेलो तर. बऱ्याचदा सिद्धु मला उठवत असतो ... "बाबा पुढे काय झाले"... परंतु मला निम्यावेळातरी गोष्ट सांगता सांगताच झोप येते. असो...

 

असो ... पण मग मूनलाईट सोनाटा ही काय भानगड आहे? तर ती आमच्या राणीसाहेबांना झोपी घालवण्याची "ट्रीक" आहे. बाईसाहेब अगदी गोऱ्या मडमेच्या वर मूनलाईट सोनाटा ऐकत ऐकत झोपतात ... सुदैवाने तिथे मी तुला हातात धरुन येरझाऱ्या घालत असल्याने मी स्वत: तुझ्या आधी नाही झोपत.

 

मूनलाईट सोनाटा माझी अत्यंत आवडती सिंफनी आहे.. त्याच्याबद्दल पुढच्या लेखात....

 

 

Tuesday, June 1, 2010

अमेरिकन हेअरकट च्या निमित्ताने ...

सलोनीराणी

 

काल इथे मेमोरिअल डे म्हणजे सैनिक-स्मृतिदिन होता. त्यामुळे सुटी होती. त्यामुळे शिल्लक राहिलेली कामे करायची होती. पैकी एक काम म्हणजे केस कापणे. मिशिगनला असतात विद्यार्थी(दशेत) असताना पैसे नसताना तुझी आईच घरी मशीन आणुन चकट्फु केस कापत असे. आताशा बाहेर जाऊन कापतो. असो ... तर केस कापायला गेलो. दुकानात एक १७-१८ वर्षांची मुलगी होती. इकडे केस कापण्याच्या दुकानात बऱ्याचदा स्त्रीयाच असतात. याचे कारण असे की पैसे इथे खूप कमी असतात - तासाला ६-७ डॉलर्स. एकंदरीतच अमेरिकेतही स्त्रीयांना पुरुषांपेक्षा वीसेक टक्के कमी पगार मिळतो. सो मच फॉर डिव्हेलप्ड वर्ल्ड! असो ... परंतु त्यावरुन आठवले ... पुणे विद्यापीठात एमसीए करत असताना आमच्या वर्गात टीपी (थेलकट प्रदीप ऊर्फ टेन्शन पर्सॉनिफाईड ) नावाची एक "व्यक्ती कमी आणि वल्ली जास्त" होती. हा मुळचा मल्याळी परंतु दिल्लीला स्थायिक झाल्यामुळे अगदी दिल्लीचा झाला होता. सध्या न्युयॉर्क मध्ये कुठल्यातरी बॅन्केत काम करतो. तो पूर्वी एकदा भारतात-दिल्लीला गेला तेव्हा तिथे केस कापायला गेला होता. तिथला न्हावी काम करता करता याला म्हणतो "साहिब उधर बाल काटनेके दस डॉलर्स देने पडते है?" - अर्थात मला पण थोडे जास्त पैसे मिळतील का? त्यावर हा टीपी म्हणतो - "अबे उधर लडकी बाल काटती है. वोभी निक्कर (हाफ पॅण्ट) पेहेनके! इधर तू बाल काटता है!" माझे वडिल २००३ साली इथे आले तेव्हा पुतळ्यासारखे स्तब्ध बसले होते केस कापताना ... तेव्हा आम्ही त्यांची चांगलीच टर उडवली होती. असो ...

 

अशीच दुसरी एक गोष्ट आठवली म्हणुन सांगतो. १९९७ साली ऑक्टोबरमध्ये मी ऑस्ट्रेलियामधुन भारतात परत येत होतो. ऍडलेडमध्ये आमचा एक प्रोजेक्ट पूर्ण करुन स्वारी भारतात येण्यासाठी विमानतळावर निघाली. तर टॅक्सीवाली म्हणजे एक ऑस्ट्रेलिअन बसंती भेटली. त्यावेळी मी जेमतेम २४ वर्षांचा होतो. जग काहीच पाहिले नव्हते आणि भारतातील आपल्या संस्कृती, चालीरीती आणि इतर गोष्टींचा पगडा असलेले मन होते. आपल्या उच्च नीचतेच्या कल्पना आणि त्यात पुन्हा स्त्री टॅक्सी चालवते म्हणल्यावर माझ्या मनात चलबिचल झालेली. परंतु मी सहजतेचा आव आणत तिच्याशी वीस मिनिटांच्या अंतरामध्ये संभाषण साधले. ती पूर्वी माध्यमिक शाळेत मध्ये शिक्षिका होती. परंतु तिथे पैसे पुरेसे मिळेनात (जगभर शिक्षकांची परवडच आहे म्हणायची) म्हणुन टॅक्सी चालवु लागली. त्यावर मी तिला सांगीतले की माझी पण आई शिक्षिका आहे. बऱ्याच गप्पा मारल्या गाडी चालवता चालवता तिच्याशी. अखेरिस विमानतळावर पोचलो. उतरता उतरता मी तिला म्हणालो ... "इन इंडिया यु विल नेव्हर सी विमेन ड्रायव्हिंग अ टॅक्सी". त्यावर तिने दिलेले उत्तर माझ्या कायमचे स्मरणात राहिल. ती म्हणाली "यु विल सी इन्डिअन विमेन नॉट डूईंग मेनी थिन्ग्ज!" आहे की नाही खरे? मी विचारात पडलो.

 

असो ... तर त्या केस कापायच्या दुकानात गेलो तेव्हा हे सगळे विचार आले मनात. त्या मुलीने चांगले केस कापले. गाणी गुणगुणत आणि अगदी आनंदात. शेवटी मी तिला म्हणालो "यु डिड अ गुड जॉब" त्यावर ती मला म्हणते "थॅन्क्यु" "यु शुड टेक प्राईड इन व्हॉट यु डु!" मला कौतुक वाटले.

 

अमेरिकेतील तरुण मुले मुली अशी दुकानांमधुन कामे करुन पोट भरतात आणि स्वत:चे शिक्षण करतात. खूप कमी मुलामुलींना पालक कॉलेजमध्ये पाठवु शकतात कारण खर्च साधारणत: ३०-४० हजार डॉलर्स वर्षाला असतो. त्यामुळे मुले मुली १६ वर्षांची झाली की वेगळी होतात आणि आपले आयुष्या आपण घडवतात. भारतीय समाज अपवाद! इथे मात्र मुलांना पालकांचा पूर्ण आधार असतो. अगदी वैद्यकीय शिक्षणदेखील पालकांच्या बचतीतुन करणारी मुले भारतीय समाजात दिसतात.

 

कधी कधी वयाने जास्त मंडळी तरुण पिढीच्या नावाने खडे फोडतात. परंतु मला अमेरिकेतल्या किंवा भारतातल्या देखील तरुण पिढीबद्दल आशाच वाटते. कमीत कमी नैराश्य कधीच नाही वाटले. प्रत्येक पिढीचे प्रश्न वेगळे असतात, परिस्थीती वेगळी असते. त्यामुळे कोणी कोणावर काहीही मतप्रदर्शन करण्याची गरज नाही. अमेरिकेतील तरुण पिढीच्या भवितव्याबद्दल काहीसे प्रश्नचिन्ह आहे. शिक्षण नाही, नोकऱ्या नाहीत आणि अमेरिकेची ताकत घसरणीला लागलेली ... त्यामुळे तरुण पिढी चिंताग्रस्त आहे. त्याऊलट इथली बेबी-बूमर्स पिढी (अर्थात दुसऱ्या महायुद्धानंतर जन्मलेली पहिली पिढी) अगदी सुखात आहे. आपल्याकडे उलटे चित्र आहे. आमच्या आईवडिलांच्या पिढीने बऱ्याच खस्ता खाल्या. परंतु आमच्या पिढीला नक्कीच बरे दिवस आले. आणि आता तुमच्या पिढ्यांनादेखील भारताचा भविष्यकाळ अधिकाधिक प्रगतीचाच दिसतो आहे .... असो ... तो खूप मोठा विषय होईल... आज इथे थांबतो.